Gramatyka angielska: mowa zależna (reported speech)
Uczymy się relacjonować czyjeś wypowiedzi.
Aneta Piotrowska
GRAMATYKA
Mowa zależna (reported speech) i przykłady mowy zależnej w języku angielskim
Mowa zależna – reported speech – w języku angielskim służy do relacjonowania czyichś wypowiedzi bez ich cytowania. Innym sposobem przytaczania czyichś słów jest mowa niezależna (direct speech), kiedy to przytaczamy czyjeś słowa w cudzysłowie.
I live in London. - Mieszkam w Londynie.
Zdanie w mowie zależnej:
She said (that) she lived in London. - Powiedziała, że mieszka w Londynie.
Zdanie w mowie niezależnej:
She said: „I live in London.” - Powiedziała: „Mieszkam w Londynie”.
Następstwo czasów
Jak nietrudno zaobserwować, esencją mowy zależnej jest następstwo czasów, które jest bardzo ważnym aspektem języka angielskiego. Relacjonując czyjąś wypowiedź, cofamy czas „o jeden” względem wypowiedzi początkowej. I tak:
Present Simple → Past Simple
„I am hungry.” → He said that he was hungry.
"I want to be a dentist" → She told us she wanted to be a dentist.
Present Continuous → Past Continuous
„I am decorating walls.” → She said that she was decorating walls.
"We're reading books" → He said they are reading books.
Past Simple → Past Perfect
„I was curious”. → Sam said that he had been curious.
"Roger visited me yesterday" → He told me Roger had visited him the day before.
Present Perfect→ Past Perfect
"I've seen your photo" → She said she'd seen my photo.
"I've known him for a long time." → She said she'd known him for a long time.
Past Continuous → Past Perfect Continuous
„I was doing nothing.” → Mary said that she had been doing nothing.
"We were trying to catch the bus." → He said they'd been trying to catch the bus.
W przypadku relacjonowania zdań utworzonych w czasie Past Perfect i Past Perfect Continuous, czyli w czasach zaprzeszłych, nie cofamy wypowiedzi do tyłu – relacjonujemy je w tych samych czasach:
„I had never experienced it before.” → Carl said that he had never experienced it before.
„Nigdy wcześniej tego nie doświadczyłem” → Carl powiedział, że nigdy wcześniej tego nie doświadczył.
„I had been playing with toys for two hours before....” → A child said that it had been playing with toys for two hours before....
„Bawiłem się zabawkami przez dzwie godziny, zanim....” → Dziecko stwierdziło, że bawiło się zabawkami przez dwie godzin, zanim....
Nie zmieniamy również czasu ani okolicznoków czasu jeśli czasownik sprawozdawczy jest w czasie teraźniejszym:
She says she is learning very hard this week.
He tells me he isn't feeling well at the moment.
W niektórych sytuacjach nie ma konieczności zmieniania czasu na przeszły. Dzieje się tak gdy:
- akcja lub sytuacja opisywana w zdaniu jest wciąż prawdziwa/nadal się dzieje
"I'm expecting a baby." → She said she's expecting a baby. (Ona wciąż spodziewa się dziecka.)
- czasownik przedstawia fakt lub sytuację, która nie może ulec zmianie, lub jest mało prawdopodobne, że się zmieni:
"This dress is beautiful." → She said this dress is beautifull. (To nadal jest prawdziwe.)
- czasownik pojawia się po konjunkcji czasowej np. when, after:
"I left home after I finished breakfast" → He said he had left home after he finished breakfast.
Czasowniki modalne
Zwróćmy uwagę na zachowanie czasowników modalnych (modal verbs) w mowie zależnej – one również ulegają zmianie:
may → might
will → would
can → could
shall → should
"We'll see you tomorrow." → She said they'd see me the next thay.
"She can stay with me" → He said she could stay with him.
Natomiast czasowniki modalne would, could, should, ought to i might zachowują swoje formy przy cofaniu czasów.
Kolejnym elementem zdania ulegającym zmianie przy relacjonowaniu czyjejś wypowiedzi jest określenie czasu:
now → then/at that time
this moment → that moment
today → that day
tonight → that night
tomorrow → the next/following day
yesterday → the previous day/the day before
two days ago → two days before/earlier
last week → the previous week/the week before
two weeks ago → two weeks before
Oraz określenie miejsca:
here → there
this → that (o których więcej przeczytacie
tutaj)
This, that, these i those mogą się zmienić w the
"That book Kate lent me is really interesting." → He said the book Kate had lent him was really interesting.
Należy również pamiętać o zmianie zaimków:
I → he/she
we → they my → his/her
our → their
Pytania
Is James at home? - Czy James jest w domu?
Relacjonując pytania, tak samo zmieniamy czasowniki, zaimki i słowa odnoszące się do miejsca i czasu jak w przypadku zdań twierdzących. Jest jednak kilka dodatkowych zasad, o których musimy pamiętac:
- Pytania zrelacjonujemy przy użyciu słów takich jak:
asked (zapytał/a)
inquired (zapytał/a)
enquired (dopytywał/a)
wondered (zastanawiał/a się)
wanted to know (chciał/a wiedzieć)
- W przypadku relacjonowania pytań, musimy zmienić szyk zdania, by było ono gramatycznie poprawne:
She asked if James was at home. - Zapytała, czy James jest w domu.
She wanted to know what time the bus left. - Chciała wiedzieć, o której odjeżdza autobus.
- Gdy w pytaniach pojawiają się czasowniki pomocnicze (do, does, did) - należy je pominąć
- Należy pamiętać, że w pytaniach w mowie zależnej nie dajemy na końcu znaku zapytania "?"
Is James at home?
She asked if James was at home?
She asked if James was at home.
- Przy tworzeniu pytań tak/nie używamy np. czasownika ask oraz if lub whether:
"Are you happy?" - Czy jesteś szczęśliwy? → She asked (me) if/whether I was happy. - Zapytała (mnie), czy jestem szczęśliwy.
He asked if it is free. →"Is it free?" → He asked me whether I was going to the cinema."Are you going to the cinema?"
Rozkazy, prośby i porady
W przypadku relacjonowania rozkazów i próśb, nie musimy martwić się o następstwo czasu, gdyż takie nie występuje. Musimy jednak zapamiętać następujący szyk zdania:
Podmiot + czasownik + osoba + not to + czasownik w formie podstawowej + reszta zdania
„Close the door, please.” - Proszę zamknąć drzwi. → He asked me to close the door. - On mnie poprosił, bym zamknął drzwi.
„Do your homework!” - Odrabiaj lekcje! → She ordered her daughter to do her homework. - Ona kazała swojej córce odrabiać lekcje.
„Walk it off.” - Rozchódź to. → Tom advised me to walk it off. - Tom poradził mi, bym to rozchodził.
Obok mowy zależnej, kluczowym elementem gramatyki języka angielskiego są okresy warunkowe. Zapraszamy!
